تحــلیل پیامدهای توسعه فضــایی ناشی از تقسیـمات کشوری دراستان خراســـان رضـــوی

نابرابری توسعه در میان شهرها و توزیع فضایی نا همگن منابع مبحثی است که در چند دهه اخیر در مباحث برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده است. شکاف توسعه بین نواحی توسعه یافته و نواحی محروم به دلیل وجود نابرابری ها روز به روز افرایش می یابد، محرومیت نواحی محروم تداوم یافته و نواحی مرکزی امکانات را در خود متمرکز می کنند. عوامل و ویژگی های گوناگونی در عدم تعادل در نواحی تشکیل دهنده منطقه نقش دارند که شناسایی و انتخاب این معیار ها قدم اصلی در انجام برنامه ریزی به منظور رسیدن به تعادل فضایی می باشد. در این راستا پس از بررسی تئوریهای متفاوت نابرابری فضایی در بخش مبانی نظری و بررسی تجارب جهانی، شاخص های مختلف اجتماعی ، اقتصادی و .. در نظر گرفته شد. همچنین تجارب برنامه ریزی در جهت کاهش نابرابری فضایی در ادامه بررسی سوابق و گرایش دیگر کشورها و همچنین ایران در زمینه نابرابری مورد مطالعه قرار گرفت. سپس با بررسی وضعیت خراسان رضوی در دو بازه قبل و بعد از تقسیمات سیاسی و تشکیل استان خراسان رضوی با انجام تحلیل مقایسه ای و تطبیقی، علل نابرابری فضایی میان شهرستان های استان خراسان رضوی مطالعه شد. استان خراسان رضوی به عنوان نمونه مورد مطالعه ، با وجود شهر بزرگی مانند مشهد و شهرستان های کوچک تر و محروم تری مانند کلات و تایباد جهت بررسی نمونه مناسبی است. به منظور بررسی از آخرین تقسیمات سیاسی اداری و آمارهای سرشماری 1375 و 1385 استفاده شد. از نظر تقسیمات سیاسی – اداری، تغییرات ایجاد شده در این دوره و تبدیل استان خراسان به سه استان خراسان شمالی، جنوبی و رضوی تغییرات فراوانی به وجود آورده است. در پایان پس از تحلیل و بررسی و درجه بندی سطح توسعه یافتگی شهرستان ها در دو برهه زمانی قبل و بعد از تقسیمات سیاسی، راهبرد های ایجاد تعادل و برابری فضایی در منطقه خراسان رضوی تشریح شده است.